कर्करोग हा आधुनिक काळातील सर्वात सर्वात आव्हानात्मक आरोग्य संकटांपैकी एक आहे, जगभरात लाखो लोक प्रभावित झाले आहेत. वैद्यकीय विज्ञानाच्या उत्क्रांतीमुळे अनेक प्रगती झाली आहेत आणि त्यापैकी, रोबोटिक कर्करोग शस्त्रक्रिया एक गेम चेंजर म्हणून उदयास आली आहे. ही प्रगत शस्त्रक्रिया पद्धत कर्करोगाच्या उपचारांमध्ये क्रांती घडवत आहे, अचूकता, कमीत कमी चिरफाड आणि ओपेशनमधून लवकर रिकव्हरी हि याची खास वैशिष्टये. कर्करोगाचा जागतिक भार वाढत असताना, रोबोटिक शस्त्रक्रिया ही काळाची गरज बनत आहे.
रोबोटिक कर्करोग शस्त्रक्रिया म्हणजे काय ?
रोबोटिक कर्करोग शस्त्रक्रिया अत्याधुनिक रोबोटिक प्रणालींचा वापर करून सर्जनना अधिक अचूकतेने जटिल शस्त्रक्रिया करण्यास मदत करते. पारंपारिक खुल्या शस्त्रक्रियांपेक्षा, रोबोटिक शस्त्रक्रियेसाठी फक्त लहान चीरे लागतात, ज्यामुळे शरीराला होणारा आघात कमी होतो.
या प्रणालीमध्ये तीन मुख्य घटक असतातः
१. सर्जन कन्सोलः जिथे सर्जन बसतो आणि रोबोटिक हात नियंत्रित करतो.
२. रुग्ण-बाजूचे रोबोटिक आर्म्सः रुग्णाच्या शरीरात अचूक हालचाली करणारी उपकरणे.
३. हाय-डेफिनिशन ३डी व्हिजन सिस्टमः शस्त्रक्रियेच्या जागेचे वर्धित दृश्यमानता प्रदान करते.
कर्करोगाच्या उपचारांसाठी रोबोटिक शस्त्रक्रिया का आवश्यक आहे?
१ . सुस्पष्टता आणि अचूकता : रोबोटिक शस्त्रक्रिया आजूबाजूच्या निरोगी संरचना जपून कर्करोगाच्या ऊतींचे अचूक काढून टाकण्यास सक्षम करते. हे विशेषतः मोठे आतडे, गुद्वार, स्वादुपिंड, प्रोस्टेट, आणि स्त्रीरोगविषयक अवयवांसारख्या नाजूक भागांसाठी महत्वाचे आहे.
२. कमीत कमी चिरफाड : पारंपारिक खुल्या शस्त्रक्रियांच्या तुलनेत, रोबोटिक शस्त्रक्रियेसाठी फक्त काही लहान चीरे आवश्यक असतात. यामुळे रक्त कमी होते, संसर्गाचा धोका कमी होतो आणि रुग्णालयात कमी वेळ राहतो.
३. ओपेशनमधून लवकर रिकव्हरी आणि कमी गुंतागुंत : रोबोटिक-सहाय्यित प्रक्रियांमधून जाणाऱ्या रुग्णांना सामान्यतः कमी वेदना, कमी जखमा आणि जलद पुनर्प्राप्ती वेळ अनुभवायला मिळतो. यामुळे त्यांना त्यांच्या दैनंदिन जीवनात आणि शस्त्रक्रियेनंतरच्या उपचारांमध्ये लवकर परतता येते.
४. शल्यचिकित्सक नियंत्रण आणि कौशल्य शल्यचिकित्सक अधिक अचूकतेने जटिल हालचाली करू शकतात, ज्यामुळे शस्त्रक्रियेचे परिणाम सुधारतात.
५. किचकट जागेतील कॅन्सर जेथे मानवी हातास पोहचण्यास मर्यादा येतात.
काही कर्करोग कठीण असलेल्या भागात विकसित होतात. जसे की एड्रेनल किन्वा गुरुद्वार कर्करोगासारखी अवघड स्थित गाठ. रोबोटिक प्रणाली शल्यचिकित्सकांना वाढीव कौशल्याने कार्य करण्यास मदत करतात, ज्यामुळे पारंपारिक शस्त्रक्रिया तंत्रांसह आव्हानात्मक असलेले ट्यूमर्सही काढता येऊ शकतात.
रुग्णांना रोबोटिक कर्करोग शस्त्रक्रियेचे फायदे
१. कमी वेदना आणि अस्वस्थता लहान चीरे शरीराला कमी आघात करतात, परिणामी शस्त्रक्रियेनंतर वेदना लक्षणीयरीत्या कमी होतात.
२. संसर्गाचा धोका कमी पारंपारिक खुल्या शस्त्रक्रियेच्या तुलनेत कमीत कमी आक्रमक प्रक्रिया संसर्गाची शक्यता कमी करतात.
३. जलद पुनर्प्राप्ती वेळ रुग्णांना कमी रुग्णालयात राहण्याचा आणि जलद पुनर्प्राप्ती कालावधीचा अनुभव येतो, ज्यामुळे त्यांना लवकर सामान्य क्रियाकलाप पुन्हा सुरू करता येतात.
४. लहान छेद लहान चीरांमुळे, रुग्णांना कमी लक्षात येण्याजोग्या चट्टे दिसतात, ज्यामुळे चांगले कॉस्मेटिक परिणाम मिळतात.
५. रक्तस्त्राव कमी होतो रोबोटिक सिस्टीमची अचूकता रक्तस्त्राव कमी करते, रक्तसंक्रमणाची आवश्यकता आणि संबंधित गुंतागुंत कमी करते.
६. निरोगी ऊर्तीचे अधिक जतन रोबोटिक शस्त्रक्रियेची अचूकता निरोगी आसपासच्या ऊतींचे जतन करताना कर्करोगाच्या ऊतींचे लक्ष्यित काढून टाकण्यास अनुमती देते, जे अवयवांच्या कार्यासाठी आणि जीवनाच्या गुणवत्तेसाठी महत्त्वपूर्ण आहे.
कर्करोगाच्या उपचारात रोबोटिक शस्त्रक्रियेचे अनुप्रयोग
रोबोटिक-सहाय्यित शस्त्रक्रिया अनेक कर्करोगाच्या प्रकारांमध्ये मोठ्या प्रमाणात वापरली जाते, ज्यात समाविष्ट आहे:
कोलोरेक्टल कर्करोग : आजूबाजूच्या ऊतींचे संरक्षण करताना ट्यूमर काढून टाकण्यात अचूकता वाढवते.
स्त्रीरोगविषयक कर्करोग : शस्त्रक्रिया परिणाम सुधारण्यासाठी गर्भाशय ग्रीवा, अंडाशय आणि एंडोमेट्रियल कर्करोगांसाठी वापरले जाते.
मूत्रपिंड आणि मूत्राशयाचा कर्करोग : अवयवांची कार्यक्षमता राखून प्रभावित ऊतींचे अचूकपणे काढून टाकण्यास मदत करते.
प्रोस्टेट कर्करोगः एक सामान्य अनुप्रयोग, जिथे रोबोटिक शस्त्रक्रिया मज्जातंतूंचे कार्य जतन करताना कर्करोगाच्या ऊतींचे अचूक काढून टाकणे सुनिश्चित करते.
– डॉ. सुमित शहा
रोबोटिक कॅन्सर सर्जन, प्रोलाईफ कॅन्सर सेंटर अँड रिसर्च इन्स्टिटयूट